 |
| Bureau International des Expositions (B.I.E.) Resmi Logosu |
Merkezi Paris’te bulunan “Bureau International des Expositions” (Uluslararası Sergiler Bürosu) dur.
1851 yılında, Londra Crystal Palace’da yapılan Expo’nun ardından söz konusu sergiler
hızla artmaya başlamıştır. Kısa süre içinde, Expo’lar, önde gelen ülkelerin kaçınamayacakları oluşumlar haline gelmiştir. Expo’lara iştirak eden devlet yönetimleri, bu organizasyonların yasal çerçevesinin ve ne sıklıkla yapılacağının belirlenmesini talep etmişlerdir. Buna yönelik olarak, Paris’te 1902 yılında ilk Komite, 1908 yılında da “Evrensel Sergiler Daimi Komiteler Federasyonu” adı altında ilk birliktelik (örgüt) kurulmuştur. Bununla birlikte, diplomatik alanda bir işbirliği olmaması, söz konusu Federasyonun kontrol işlevi konusunda bir garanti vermemekte idi. Bu nedenle, yasal düzenlemeleri tanıtmak amacıyla Berlin’de 1912 yılında ilk diplomatik konferans gerçekleştirilmiştir.
Birinci Dünya Savaşı nedeniyle bu çalışmalar sekteye uğramış, 1928 yılında, Fransız hükümeti, 43 ülkenin katıldığı bir konferans düzenlemiştir. Bu toplantıda, uluslararası sergilerin bağlı olduğu prensipler ilk olarak ortaya konmuştur. Fransızca ismi ile “Bureau International des Expositions (Uluslararası Sergiler Bürosu)”, Paris’te kurulmuştur. Söz konusu kuruluş, uluslararası sergilerin çeşitli kategorilerde kuruluşu,
sergiler arasında bırakılması hükmedilen zaman dilimlerine sadık kalınıp kalınmadığının denetimi, sergilerin süreleri ve organizasyonel yapılarının denetimi fonksiyonlarını yerine getirir, dolaylı olarak da, uluslararası serginin kurulacağı mevkiyi belirler.
1928 Konferansı, 17 Ocak 1931’de uluslararası alanda tanınmış, böylece, Expo’lara ilişkin yasal çerçeve oturmuştur. Söz konusu yasal çerçevenin içeriği, 1948 ve 1966 yıllarında değiştirilmiş, son halini 30 Kasım 1972’de yine Paris’ Tutanağı ile almıştır. (1998 yılında da bazı küçük değişiklikler yapılmıştır. Söz konusu değişiklikler aşağıda not olarak verilmiştir.)
Söz konusu Protokolde yapılan değişiklikler ile, uluslararası sergi organizasyonu için
başvuru ve devam eden işlemlerin diplomatik kanallarla yapılması zorunluluğu
getirilmiştir. B.I.E., planlanan sergilerin kayıtlarını yapar, organizatörlerin ve katılımcı ülkelerin yükümlülüklerini belirler.
Bir ülkenin EXPO düzenleyebilmesi için öncelikle, B.I.E.’ye üye olması gerekir. Üye olmayan ülkelerde de Expo düzenlenmesi teorik olarak mümkün ancak gerçekleştirilmesi zordur. Expo düzenlemek isteyen ülkelerin hükümetleri B.I.E.’ye direkt olarak başvuru yapar. Başvuruda, önerilen Expo’nun teması, tarihi, süresi ve organizasyonu yapacakların kanuni durumu belirtilmelidir. B.I.E. tüm üye ülkelerin hükümetlerini haberdar ederek bu tarihten itibaren en geç 6 aya kadar başvuruyu yapan hükümetle yarışmaları için süre verir. Önerilen sergi tarihi, başvuru tarihinden itibaren en erken 5 yıl, en geç 9 yıl sonraya denk gelmelidir.
Başvurunun ardından bir inceleme başlar. Söz konusu inceleme aşağıdaki konulara odaklanır:
1851 yılında, Londra Crystal Palace’da yapılan Expo’nun ardından söz konusu sergiler
hızla artmaya başlamıştır. Kısa süre içinde, Expo’lar, önde gelen ülkelerin kaçınamayacakları oluşumlar haline gelmiştir. Expo’lara iştirak eden devlet yönetimleri, bu organizasyonların yasal çerçevesinin ve ne sıklıkla yapılacağının belirlenmesini talep etmişlerdir. Buna yönelik olarak, Paris’te 1902 yılında ilk Komite, 1908 yılında da “Evrensel Sergiler Daimi Komiteler Federasyonu” adı altında ilk birliktelik (örgüt) kurulmuştur. Bununla birlikte, diplomatik alanda bir işbirliği olmaması, söz konusu Federasyonun kontrol işlevi konusunda bir garanti vermemekte idi. Bu nedenle, yasal düzenlemeleri tanıtmak amacıyla Berlin’de 1912 yılında ilk diplomatik konferans gerçekleştirilmiştir.
Birinci Dünya Savaşı nedeniyle bu çalışmalar sekteye uğramış, 1928 yılında, Fransız hükümeti, 43 ülkenin katıldığı bir konferans düzenlemiştir. Bu toplantıda, uluslararası sergilerin bağlı olduğu prensipler ilk olarak ortaya konmuştur. Fransızca ismi ile “Bureau International des Expositions (Uluslararası Sergiler Bürosu)”, Paris’te kurulmuştur. Söz konusu kuruluş, uluslararası sergilerin çeşitli kategorilerde kuruluşu,
sergiler arasında bırakılması hükmedilen zaman dilimlerine sadık kalınıp kalınmadığının denetimi, sergilerin süreleri ve organizasyonel yapılarının denetimi fonksiyonlarını yerine getirir, dolaylı olarak da, uluslararası serginin kurulacağı mevkiyi belirler.
1928 Konferansı, 17 Ocak 1931’de uluslararası alanda tanınmış, böylece, Expo’lara ilişkin yasal çerçeve oturmuştur. Söz konusu yasal çerçevenin içeriği, 1948 ve 1966 yıllarında değiştirilmiş, son halini 30 Kasım 1972’de yine Paris’ Tutanağı ile almıştır. (1998 yılında da bazı küçük değişiklikler yapılmıştır. Söz konusu değişiklikler aşağıda not olarak verilmiştir.)
Söz konusu Protokolde yapılan değişiklikler ile, uluslararası sergi organizasyonu için
başvuru ve devam eden işlemlerin diplomatik kanallarla yapılması zorunluluğu
getirilmiştir. B.I.E., planlanan sergilerin kayıtlarını yapar, organizatörlerin ve katılımcı ülkelerin yükümlülüklerini belirler.
Bir ülkenin EXPO düzenleyebilmesi için öncelikle, B.I.E.’ye üye olması gerekir. Üye olmayan ülkelerde de Expo düzenlenmesi teorik olarak mümkün ancak gerçekleştirilmesi zordur. Expo düzenlemek isteyen ülkelerin hükümetleri B.I.E.’ye direkt olarak başvuru yapar. Başvuruda, önerilen Expo’nun teması, tarihi, süresi ve organizasyonu yapacakların kanuni durumu belirtilmelidir. B.I.E. tüm üye ülkelerin hükümetlerini haberdar ederek bu tarihten itibaren en geç 6 aya kadar başvuruyu yapan hükümetle yarışmaları için süre verir. Önerilen sergi tarihi, başvuru tarihinden itibaren en erken 5 yıl, en geç 9 yıl sonraya denk gelmelidir.
Başvurunun ardından bir inceleme başlar. Söz konusu inceleme aşağıdaki konulara odaklanır:
• Serginin Teması
• Niteliği
• Tarihi ve Süresi
• Yeri
• Alanları (Toplam Alan, Her Katılımcıya Verilecek Minimum Ve Maksimum Alanlar)
• Beklenen Ziyaretçi Sayısı
• Finansal Olanakları Sağlayacak Önerilen Şartlar
• Katılım Ücretinin Hesaplanmasını Sağlayacak Göstergeler
• Sorumlu Yöneticilerin ve İlgili Tarafların Davranışları
Araştırmanın ardından Genel Kurulda gizli oyla tarih belirlemesi yapılır. Yarışan
ülkelerin hükümetleri bir anlaşmaya varamazsa Genel Kurul hakemlik yapar. Tüm
faktörler göz önüne alınarak karar verilir. İstisnai haller dışında, B.I.E., üye ülkelerin
bölgelerinde düzenlenecek sergilere öncelik verir.
Üye devletin kendi bölgesinde düzenlenecek serginin tarihi onaylandıktan sonra serginin tescil edilmesi için resmi başvuru yapılmalıdır. Bütün unsurlar incelenir, uygunluğu araştırılır ve başvuru Genel Kurula sevk edilir. Özel Komitenin raporu ile EXPO’nun tescil edilmesi kararlaştırılır.
Olağanüstü haller dışında, tarihi kararlaştırılan ve tescil edilen serginin tarihi üye ülke
tarafından değiştirilirse o ülke sergi düzenleme hakkını kaybeder. Başka bir tarihte düzenlemek için tüm prosedürü baştan takip etmek, yeniden başvuru yapmak zorundadır.
Sergisi tescillenen ülke, diplomatik kanalları kullanarak tüm hükümetlere katılım daveti göndermelidir. Cevaplar, daveti yapan ülkeye aynı kanallardan ulaştırılmalıdır. Tüm üye ülkeler, tescillenmiş sergilere katılma ya da katılmama hakkına sahiptir.
BUREAU INTERNATIONAL DES EXPOSITIONS (ULUSLARARASI SERGİLER
BÜROSU) ORGANLARI
• Genel Kurul
• Özel Komite
• Diğer Komiteler (Tüzük Komitesi, Yönetim ve Bütçe Komitesi, Enformasyon Komitesi)
B.I.E.’ye halihazırda 157 üye ülke bulunmaktadır. Türkiye bunların içinde 98. üye ülke olmuştur.
Kaynak:Dilara Sürgü Ersözlü (İzmir Ticaret Odası Dış Eko. İlişkiler Md.) 1998 tarihli araştırması,
Uğur Sülün (İzmir Ticaret Odası Dış Eko. İlişkiler Md.lüğü, Fuarcılık Masası Şefi) "Dünya'da EXPO'lar"
http://issuu.com/gruscu/docs/bieprogression#download
Kayıtlar
